İslam, bilgi (‘ilm) ve hikmet (hikmah) konusuna büyük değer verir. Peygamber Muhammed'e (sallallahu aleyhi ve sellem) gelen ilk vahiy, okumaya ve bilgi edinmeye yönelik bir emirle başlamıştır ve bu, bilgi arayışının kutsal bir görev olduğunu vurgulamaktadır. Hikmet ise bilgiyi doğru bir şekilde, adalet, anlayış ve topluma fayda sağlamak amacıyla kullanmaktır. Kur'an ve Hadis, hem bilgi hem de hikmeti aramayı, bu dünyada ve ahirette başarıya giden yollar olarak teşvik etmektedir.
Kur'an vahyi okumaya ve bilgi edinmeye yönelik emirle başlamıştır, bu da İslam'ın temellerinin öğrenme ve aydınlanma üzerine kurulduğunu gösterir.
"Rabbinin adıyla oku, insanı alaktan yaratan. Oku, Rabbin en cömert olandır — kalemle öğreten." 96:1-4
Bu okuma ve düşünmeye çağrı, bir Müslümanın entelektüel ve ruhsal yolculuğunun başlangıcı olarak kabul edilir.
İslam'da âlimler ve bilgi arayanlar yüksek bir saygıya sahiptir. Onlar, peygamberlerin varisleri olarak kabul edilirler ve bilgi arayışları bir ibadet olarak görülür.
"De ki, bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?" 39:9
Allah, bilgili olanların derecelerini yükseltir ve bunlara bilgi edinme yolunda saygı gösteren meleklerin kanatlarını alçaltmalarını emreder.
İslami bilgi sadece birikim için değildir — adalet, merhamet ve hakikati yaymak için kullanılmalıdır. Bilgiyle birlikte sorumluluk gelir. Bu, kendini ve başkalarını doğruluğa yönlendirmek için kullanılması gereken bir emanet olarak kabul edilir.
"Şüphesiz, Allah katında en kötü yaratıklar sağır ve dilsiz olanlardır – akıl kullanmayanlardır." 8:22
Bilgi, İslam'da ruhu arındırmak, toplumu yükseltmek ve hakikatin ve barışın davalarını savunmak için gereklidir.
Hikmet, İslam'da bilgiyi doğru bir şekilde ve ilahi rehberlik doğrultusunda kullanma yeteneğidir. Bu, Allah'tan bir nimettir ve genellikle peygamberler ve salih kişilerle ilişkilendirilir.
"Hikmet, dilediğine verir, ve hikmet verilen kişi gerçekten çok iyi bir şey almış olur." 2:269
Hikmet, doğruyu yanlıştan ayırt etmeye yardımcı olur, alçakgönüllülüğü teşvik eder ve kararlar, sözler ve eylemlerle uyum getirir.
Peygamber Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem), insanlara hikmeti öğretmek, eğitmek ve onları arındırmak için gönderilmiştir. Hayatı, bilgiyi ve hikmeti her yönüyle yaşamanın örneği olarak hizmet eder.
"O, okuma yazma bilmeyenlere bir elçi gönderen O'dur... onlara ayetlerini okur, onları temizler ve onlara Kitabı ve hikmeti öğretir." 62:2
Peygamberin rehberliği, ilahi vahyi pratik hikmetle birleştirerek nasıl dengeli, etik ve bilgili bir hayat yaşanacağına dair yol gösterdi.
İslam'da öğrenme, hem erkekler hem de kadınlar için sürekli bir yükümlülüktür. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle demiştir: "Bilgi aramak her Müslümana farzdır." Bu, dini, etik veya dünyevi bilgi olsun, öğrenmek Allah'a yakınlık kazanmak ve insanlığa hizmet etmek için bir araçtır.
"Ve de ki: Rabbim, bilmemi artır." 20:114
Bu dua, bilgi arayışının bitmeyen ve ilahi olarak teşvik edilen bir çaba olduğunu vurgular.
Bilgi ve hikmet, bir müminin yolculuğuna rehberlik eden iki ışıktır. Bilgi, bir kişinin gerçeği keşfetmesini sağlar; hikmet ise bunu anlamlı ve faydalı şekillerde uygulamayı sağlar. İslam, her müminin bilgi arayıcısı ve hikmet uygulayıcısı olmasını, öğrenme, anlama ve merhamet değerlerini bedenlemesini ister.
Bunu yaparak, Müslümanlar yeryüzündeki halifelik görevlerini yerine getirir ve akıl ve içgörüye değer veren bir inancın takipçileri olarak görevlerini yerine getirirler.