Merhamet, İslam'da Allah'ın en çok vurgulanan niteliklerinden biridir. Kur'an'ın başından itibaren, merhamet, Yaratıcı'nın belirleyici bir özelliği olarak öne çıkmaktadır. Kur'an'ın her suresi, bir tanesi hariç, “Allah’ın adıyla, En Merhametli, En Şefkatli” şeklinde başlar. Müslümanlar her gün, Allah’ın merhametini hatırlatır, ki bu merhamet her şeyi kapsar ve Allah’ın tüm yarattıkları ile olan ilişkilerinde yansır.
Allah’ın en sık bahsedilen iki ismi Ar-Rahman (En Merhametli) ve Ar-Rahim (En Şefkatli)’dir. Bu isimler, Allah’ın yaratmış olduğu varlıklara karşı sonsuz merhametini ve şefkatini yansıtır. Bu nitelikler o kadar önemlidir ki, Kur'an'da neredeyse her surenin başında Bismillah ile birlikte yer alır.
"De ki: 'Allah’a ya da En Merhametli olan Ar-Rahman’a dua edin. Hangisini çağırırsanız çağırın, en güzel isimler O’na aittir.'" 17:110
Allah’ın merhameti yalnızca inananlarla sınırlı değildir; göklerde ve yerlerdeki tüm yaratıklara yayılmaktadır. Allah, yaratmış olduğu tüm varlıkları korur, besler ve onlara bakar, inançlarına bakmaksızın.
Kur'an, Allah’ın merhametini ve bağışlamasını vurgulayan birçok ayetle doludur. İman edenlere, Allah’ın her zaman bağışlamaya hazır olduğu ve hiçbir günahın, günahkar samimi bir şekilde tövbe ederse çok büyük olmadığı güvencesini verir. Bu merhamet, ikinci bir şans arayan ve Yaratıcılarıyla yeniden bağlantı kurmak isteyenler için bir umut kaynağıdır.
"Ve Rahmetim her şeyi kuşatmıştır." 7:156
Ceza uyarıları bile olsa, Kur'an sıkça, tövbe edenler için Allah’ın bağışlamasını hatırlatır. Bu denge, adalet ve merhamet arasında bir dengeyi ortaya koyar; hesabın verileceği kadar merhamet de vardır.
Peygamber Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem), Allah tarafından alemlere bir merhamet olarak tanımlanmıştır. Onun hayatı, öğretileri ve davranışları, şefkati, bağışlamayı ve nezaketi örnek almıştır. Kendisine zulmedenlere bile affetmiş, arkadaşlarına nazik davranmış ve düşmanlarına bile merhamet göstermiştir.
"Ve seni, [Ey Muhammed], alemlere rahmet olarak gönderdik." 21:107
Peygamberin merhameti, hayvanlara, çocuklara ve çevreye kadar uzanmış ve merhameti, tüm Müslümanların hayatlarında taşıması gereken bir erdem olarak vurgulamıştır.
İslam, bir kişinin günahları ne kadar büyük olursa olsun, Allah’ın merhametinin daha büyük olduğunu öğretir. Allah’ın bağışlaması, samimi olarak tövbe edenler ve reform yapmaya çalışanlar için her zaman açıktır. Bu mesaj, Kur'an ve Hadis boyunca tekrarlanır ve umut ve kurtuluş sunar.
"De ki: 'Ey kendi aleyhlerine zulmetmiş kullarım, Allah’ın rahmetinden umutsuz olmayın. Şüphesiz, Allah tüm günahları bağışlar. Gerçekten O, Bağışlayan, Merhametlidir.'" 39:53
Bu ayet, Kur'an'daki en umut verici ayetlerden biri olarak sıkça alıntılanır. İnananları, samimi bir şekilde Allah’ın yoluna dönme niyeti olduğu sürece umutsuzluğa kapılmamaları gerektiğini temin eder.
İslam, sadece Allah’ın merhametini vurgulamakla kalmaz, aynı zamanda inananları kendi hayatlarında da merhamet göstermeye teşvik eder. Müslümanlara, başkalarına nazik davranmaları, haksızlığa uğradıklarında affetmeleri ve ihtiyaç sahiplerine yardımcı olmaları öğretilir. Merhamet, Allah’a yaklaşmayı sağlayan soylu bir karakter özelliği olarak kabul edilir.
"Merhametli olanlara, En Merhametli Olan merhamet eder. Yeryüzündekilere merhamet edin, göklerdeki merhamet eder." Hadis - Tirmidhi
Bu Hadis, İslam’daki merhametin karşılıklı doğasını gösterir. Başkalarına şefkat göstererek, kişi Allah’ın merhametini kazanır. Hem kişisel hem de toplumsal etkileşimlerde etik davranışın temelini oluşturur.
Merhamet, sadece Allah’ın en büyük niteliklerinden biri olmakla kalmaz, aynı zamanda İslam’da temel bir kavramdır. Allah’ın yaratıkları ile olan ilişkisini ve inananların hayatlarını nasıl yaşamaları gerektiğini tanımlar. İbadet, kişilerarası ilişkiler ya da toplumsal yükümlülükler olsun, merhamet İslami öğretilerin merkezinde yer alır ve Allah’ın rızasını ve Cennet’i kazanmanın anahtarıdır.
Merhameti tanıyarak ve onu kendi hayatlarımızda somutlaştırarak, Müslümanlar inançlarının büyük bir yönünü yerine getirir, hem Kur’an’ın hem de Peygamber Muhammed’in (S.A.V) örnekliğini takip ederler.