İslam’da kurtuluş, Allah’a iman etmek, iyi amellerde bulunmak ve Peygamber Muhammed (sav)’in öğretilerini takip etmekle elde edilir. Bu, Müslümanlar için nihai hedeftir çünkü sonsuz mutluluğa ve Allah’a yakınlığa, cennete götürür. Aşağıda, İslam’a göre kurtuluş, ona ulaşmanın yolu ve Allah’ın rahmeti ve affına ulaşmaya katkıda bulunan ana inançlar ve eylemler keşfedilecektir.
İslam’da kurtuluş, Cehennem azabından kurtulmak ve sonsuz cennete (Cennet) kavuşmaktır. Bu kurtuluş tek bir eyleme dayanmaz, ancak iman ve doğruluğa kapsamlı bir yaklaşıma dayanır. Bu, Allah’ın birliğine (Tevhid) inanmayı, Peygamber Muhammed (sav)’in öğretilerini takip etmeyi ve Kuran ve Hadis’e uygun doğru amellerde bulunmayı içerir.
Kuran, kurtuluşun soy, zenginlik veya statü ile garanti edilmediğini, ancak iman ve eylemlerle elde edileceğini açıkça belirtir. Her birey kendi kurtuluşundan sorumludur ve Allah, her kişinin amellerinin nihai yargıcısıdır. 2:286 ayetinde belirtildiği gibi – "Allah, hiçbir canı taşıyabileceğinden fazlası ile sorumlu tutmaz", bu da Allah’ın rahmetinin, kurtuluş için mücadele eden bir müminin çabalarını kapsadığını gösterir.
İslam’daki kurtuluşun temeli, Allah’ın birliğine inanmak ve Peygamber Muhammed (sav)’in peygamberliğini kabul etmektir. Şahadet kelimesi şunu der: "Allah’tan başka ilah yoktur ve Muhammed Allah’ın elçisidir." Bu, kurtuluşa giden ilk adımdır. Kuran, Allah’a ve O’nun elçilerine iman etmenin kurtuluş için bir gereklilik olduğunu vurgular:
"Şüphesiz iman edenler ve salih ameller işleyenler, yaratılmışların en hayırlılarıdır. Rab’lerinin yanında ödülleri cennet olacaktır, altlarından ırmaklar akar, orada ebedi olarak kalacaklardır." 98:7
İslam’da sadece Allah’ın varlığını kabul etmek yeterli değildir; aynı zamanda tüm Peygamberlerine, özellikle son peygamber olan Muhammed (sav)’e inanmak gerekir. Kıyamet Günü’ne inanmak da önemlidir, çünkü Müslümanlar tüm bireylerin diriltileceğine ve imanlarına ve eylemlerine göre yargılanacağına inanır.
İslam’da kurtuluş, salih ameller yapmak ve ibadetlerde bulunmakla yakından ilişkilidir. Kuran ve Hadis, Müslümanların İslam’ın beş temel şartını yerine getirmeleri gerektiğini vurgular: iman, namaz, oruç, zekat ve hac. Bu ibadetler ruhu temizler ve Allah ile yakın bir ilişki sürdürmeye yardımcı olur, bu da kurtuluş için gereklidir.
Ek olarak, Kuran, iyi davranışları vurgular, bunlar arasında dürüstlük, nezaket, sabır ve başkalarına saygı yer alır. Müslümanlar başkalarına fayda sağlayacak işler yapmaya teşvik edilir, özellikle sadaka gibi, Kuran’da 2:261’de belirtilen gibi – "Allah yolunda malını harcayanların örneği, yedi başak yetiştiren bir tohumun örneğine benzer; her başakta yüz tane tane vardır." Bu tür iyilikler ve fedakarlıklar, Allah’ın rahmetini ve rızasını kazanmak için çok önemlidir.
Hadis de, bir Müslümanın kurtuluşunun, ibadetlerdeki samimiyeti, niyetlerinin temizliği ve günahlardan kaçınma çabalarına büyük ölçüde bağlı olduğunu belirtir. Bir gülümseme veya ihtiyacı olana yardım etme gibi küçük iyilikler, doğru niyetle yapıldığında, ibadet sayılır.
İslam’da, kişi samimiyetle Allah’a tövbe ettiği sürece kurtuluş ihtimali vardır. Tövbe (İstinâf), Allah’tan af dileme sürecinin önemli bir parçasıdır. Müslümanlar, Allah’ın çok affedici ve merhametli olduğuna inanır ve O, kendisine samimiyetle dönenleri affeder. Kuran, Allah’ın her zaman samimiyetle af dilemek isteyenleri affedeceğini müminlere garanti eder:
"De ki: ‘Ey kendilerine zarar veren kullarım, Allah’ın rahmetinden umudunuzu kaybetmeyin. Şüphesiz Allah bütün günahları affeder; O, gerçekten en çok bağışlayan, en çok merhamet edendir.’" 39:53
Tövbe süreci, kişinin günahları için pişmanlık duyması, Allah’tan af dilemesi ve bu günahlara geri dönmeme niyetiyle karar almasını içerir. Tövbenin samimiyeti, Allah’ın affına yol açar. Ayrıca, kişinin davranışlarını düzeltmesi ve gerekiyorsa telafi yapması gereklidir, çünkü Allah’ın affı çoğunlukla kişinin yanlışlarını düzeltme çabalarına bağlıdır.
İman ve salih ameller kurtuluş için merkezi olsa da, nihayetinde kurtuluşa Allah’ın rahmeti ve lütfu ile ulaşılır. Kimse sadece kendi amelleriyle cennete giremez, ancak Allah’ın rahmetiyle mümkündür. Kuran, Al-Fatiha Suresi’nde (1:5) bunu vurgular, burada Müslümanlar Allah’a şöyle dua ederler: "Bizi doğru yola ilet," ve son olarak nihai rehberlik ve kurtuluşun sadece Allah’tan geldiğini kabul ederler.
Allah’ın rahmeti geniştir ve bütün yaratılışı kapsar. Bir kişi amellerinde eksik olsa bile, Allah’ın rahmeti onun başarılı olmasını sağlar. 39:53 ayetinde de belirtildiği gibi, Allah’ın rahmeti tüm insan günahlarından büyüktür ve tövbe edenler ve iyiliğe yönelenler, O’nun rahmetinin kendilerini beklediğini bulacaklardır.
Kurtuluşun nihai hedefi, cennete (Cennet) ulaşmaktır; burada doğru olanlar sonsuz mutluluk içinde yaşayacaklardır, acı ve ıstıraptan uzak. Kuran, Cenneti, ebedi barış ve mutluluk yeri olarak güzel bir şekilde tasvir eder, burada inananlar Allah’ın rahmetiyle sonsuza kadar birlikte olacaklardır.
İslam, her bireyin Kıyamet Günü’nde yaptığı eylemlerden sorumlu tutulacağını öğretir. Ahiret hayatına inanmak, İslam inancının temel bir parçasıdır. O gün, tüm insanlar diriltilecek ve yaşamları boyunca yaptıkları amellerine, inançlarına ve niyetlerine göre yargılanacaklardır. İyi bir hayat süren ve İslam yolunu izleyenler sonsuz cennette ödüllendirilecekler, Allah’ın rehberliğini reddedenler ve kötülük yapanlar ise Cehennem’de cezalandırılacaklardır.
Ayrıca Al-İmran Suresi (3:185) şöyle der: "Her can ölüm tadacaktır. Ve sizler ancak Kıyamet Günü'nde ödüllerinizi tam olarak alacaksınız." Bu ayet, kişinin kendi eylemlerini düşünmesinin ve hayatın, ahiret ödülü için bir sınav olduğunu anlamasının önemini vurgular.