در قرآن، الله در چند آیه از آفرینش کائنات سخن گفته است که قدرت، علم و توانایی او در آفرینش آسمانها و زمین را برجسته میسازد. این آیات نه تنها آفرینش جهان فیزیکی را توصیف میکنند بلکه به مؤمنان یادآوری میکنند که الله بر تمامی مخلوقات تسلط کامل دارد. در اینجا، بر یکی از مهمترین آیات که به آفرینش کائنات پرداخته و معانی عمیق آن و اهمیت آن در الهیات اسلامی را توضیح خواهیم داد.
یکی از مشهورترین و تأثیرگذارترین آیات در قرآن که دربارهی آفرینش کائنات صحبت میکند، در سوره انبیاء (21:30) آمده است. این آیه به شرح زیر است:
"آیا کسانی که کافر هستند نمیبینند که آسمانها و زمین یک توده بسته بودند، سپس ما آنها را گشودیم؟ و از آب هر موجود زندهای آفریدیم. آیا آنها ایمان نمیآورند؟"
این آیه به آفرینش کائنات اشاره دارد که با آسمانها و زمین آغاز میشود. الله اشاره میکند که پیش از آفرینش، آسمانها و زمین یک توده متحد بودند که سپس آنها را جدا کرده و گسترش داد. این آیه توسط بسیاری به نظریه بیگ بنگ نسبت داده میشود که یک توضیح علمی برای آغاز کائنات است و با توضیح قرآن در مورد آفرینش کائنات همخوانی دارد.
در این آیه، الله کسانی را که ایمان نمیآورند به تفکر دربارهی آغاز کائنات دعوت میکند و آنها را به شناخت نشانههای قدرت او در جهان اطرافشان تشویق میکند. این یک یادآوری است که آفرینش آسمانها و زمین یک عمل الهی است که تنها به وسیلهی الله کنترل میشود و دعوتی برای تفکر دربارهی عظمت و یگانگی خالق است.
آیهی سوره انبیاء (21:30) را میتوان به عنوان یک مشابهت آشکار با نظریههای علمی مدرن، مانند بیگ بنگ در نظر گرفت. "توده بسته" که در این آیه ذکر شده، ممکن است به همان نقطهی تکینگی که در آغاز کائنات وجود داشت اشاره کند که سپس به گسترش درآمد. دانشمندان بر این باورند که کائنات از یک نقطه بینهایت کوچک و چگال آغاز شده و بعداً به آن وسعتی که امروز مشاهده میکنیم، گسترش یافته است.
در اسلام، این آیه با درک علمی در تضاد نیست، بلکه تأیید میکند که کائنات آفریدهی الله است. این تأکید میکند که الله خالق کائنات و همهی موجودات در آن است و فرآیندهای فیزیکی که ما در کائنات مشاهده میکنیم، تجلی اراده و قدرت او هستند. آفرینش کائنات همانطور که در قرآن آمده است، تنها یک رویداد تاریخی نیست، بلکه نشانهای دائمی از قدرت آفرینش و توانایی الله است.
علاوه بر این، ذکر "ما از آب هر موجود زندهای آفریدیم" در زمینهی زیستشناسی مدرن نیز مهم است. دانشمندان دریافتهاند که آب برای حیات ضروری است و این آیه بر اهمیت آب به عنوان عنصر بنیادی که حیات را حفظ میکند تأکید دارد. قرآن این دانش را بیش از 1400 سال پیش ارائه داده است، قبل از اینکه علم مدرن نقش آب در حفظ حیات را تایید کند.
آیهی دیگری که دربارهی آفرینش آسمانها و زمین صحبت میکند از سوره الطور (52:35-36) آمده است. این آیه نیز عظمت الله را به عنوان خالق تأکید میکند. آیات به این صورت است:
"آیا آنها از هیچچیز خلق شدهاند، یا خودشان خالق هستند؟ یا آیا آنها آسمانها و زمین را خلق کردهاند؟ بلکه، آنها مطمئن نیستند."
در این آیات، الله کسانی را که وجود او را انکار میکنند به چالش میکشد و به آنها یادآوری میکند که آسمانها و زمین نمیتوانند به طور تصادفی خلق شده باشند و نه اینکه خودشان را آفریدهاند. این آیه یادآوری میکند که آفرینش کائنات نتیجهی اتفاقات تصادفی نیست، بلکه عملی عمدی از طرف یک خالق قدرتمند است.
این آیه مؤمنان را به تفکر دربارهی وجود کائنات و اینکه آغاز آن یک عمل الهی است دعوت میکند. آسمانها و زمین، و هر چیزی که در آنهاست، نشانههایی از قدرت آفرینش الله هستند و دلیلی بر وجود و سلطنت او بر همه چیز است.
سوره الملک (67:3) آیهای کوتاه اما قدرتمند است که دربارهی کمال و وسعت آفرینش الله صحبت میکند. آیه به این صورت است:
"آن کسی که هفت آسمان را در لایهها آفرید. شما هیچ تناقضی در آفرینش رحمان نمیبینید. پس دوباره نگاهتان را به آسمان بیندازید، آیا در آن شکافی میبینید؟"
این آیه کمال و هماهنگی آفرینش الله را برجسته میکند. آسمانهای هفتگانه که در آیه ذکر شده در سنت اسلامی به عنوان لایهها یا قلمروهای مختلف کائنات در نظر گرفته میشود. آیه تأکید میکند که در آفرینش کائنات هیچ نقص، شکاف یا تناقضی وجود ندارد که نشاندهندهی دقت و طراحی بیعیب الله است.
این آیه همچنین مؤمنان را به تفکر دربارهی وسعت کائنات و دعوت به نگاه کردن به آسمان و مشاهدهی کمال آن تشویق میکند. این به مسلمانان یادآوری میکند که کائنات نشانهای از عظمت الله است و همه چیز در آفرینش در تعادل کامل است که تنها به ارادهی خالق کنترل میشود.
سوره الرحمن (55:33) آیهای دیگر است که وسعت آسمانها و زمین را به عنوان آفرینش الله تأکید میکند. آیه به این صورت است:
"ای گروه جن و انسانها، اگر میتوانید از مرزهای آسمانها و زمین عبور کنید، پس عبور کنید. ولی شما هرگز نمیتوانید عبور کنید مگر با اجازهی الله."
این آیه یادآوری میکند که الله بر همه چیز در کائنات سلطنت کامل دارد. این آیه به تمام انسانها و جنها دعوت میدهد تا محدودیتهای خود را بشناسند و وسعت سلطنت الله را درک کنند. با وجود پیشرفتهای شگرف انسانها در کاوش کائنات، این آیه تأکید میکند که حتی اگر انسانها و جنها بخواهند از آسمانها و زمین عبور کنند، بدون اجازهی الله هرگز نمیتوانند این کار را انجام دهند.
این آیه قدرت بیانتهای الله را نشان میدهد و به مؤمنان یادآوری میکند که او بر تمام جنبههای آفرینش کنترل دارد، از کوچکترین اتمها گرفته تا بزرگترین کهکشانها. کائنات با تمام شگفتیهایش نشانهای از قدرت الله است و هیچکس نمیتواند آفرینش او را بدون ارادهی او پشت سر بگذارد.
سوره الأعراف (7:54) در قرآن از آفرینش آسمانها و زمین صحبت میکند که در زمینهی سلطنت و رحمت الله است. آیه به این صورت است:
"یقیناً پروردگار شما الله است، که آسمانها و زمین را در شش روز آفرید، سپس بر عرش استوار شد. شب را بر روز میپوشاند، که با سرعت دنبال میآید، و او خورشید، ماه و ستارگان را آفرید که همه تحت فرمان او هستند. بیگمان، آفرینش و فرمان در دست اوست. خداوند، پروردگار جهانیان، برکت دارد."
این آیه به آفرینش آسمانها و زمین به طور منظم و هدفمند تأکید میکند، که الله آنها را در شش روز آفرید. این آیه قدرت و کنترل الله بر کائنات و تمام موجودات در آن را نشان میدهد. ذکر خورشید، ماه و ستارگان نیز مقیاس و نظم آفرینش الله را روشن میکند.
این آیه یادآوری میکند که الله برتری دارد، که کائنات یک سیستم هماهنگ است و توازنی که آن را هدایت میکند. مسلمانان تشویق میشوند تا بر این آیه فکر کنند تا درک عمیقتری از عظمت الله و کمال آفرینش او پیدا کنند.