حضرت موسی (علیه السلام) په اسلام کې یو له تر ټولو مهمو او ستره پېژندګلوۍ لرونکو پېغمبرو څخه دی. هغه په قرآن کریم کې تر ټولو ډېر ذکر شوی دی، او د هغه کیسه د اسلامي تعلیماتو لپاره یوه بنسټیزه برخه ده. هغه د فیرعون له ظلم نه د بنی اسرائیلو د بچولو کې مهم رول درلود او د ا لله پیغام خلکو ته ورسولو. لاندې، موږ د حضرت موسی (علیه السلام) د ژوند او مأموریت په اړه په اسلامي نظر باندې خبرې کوو.
حضرت موسی (علیه السلام) هغه وخت زیږیدلی چې د فیرعون حکم ورکړی و چې د بنی اسرائیلو ټول نارینه ماشومان ووژل شي. د هغه مور، چې د هغه ژوند ته په اندیښنه کې وه، د ا لله له طرفه الهام شوې وه چې هغه په یوه ټوکري کې واچوي او په نیل سیند کې یې وغورځوي. ا لله هغه ټوکری فیرعون ته ورولېږله چې د هغه میرمن، اسیه، هغه پیدا کړه او د هغې له شفقت څخه متاثر شوه او هغه یې په خپل کور کې واخیست.
سره له دې چې حضرت موسی (علیه السلام) د فیرعون په کور کې روزل شوی و، خو هغه همېشه د بنی اسرائیلو د یو غړي په توګه خپل اصلي نسل ته په پام کې و. د هغه په لومړني ژوند کې د ځواک نړۍ او د هغه خلکو د کړاوونو ترمنځ یوه لویه داخلي مبارزه وه. لکه څنګه چې هغه لوی شو، هغه د فیرعون په حکمراني کې د خپلو خلکو له ظلمونو څخه خبر شو او د خپل پیغمبري دنده احساس کړه.
قرآن هغه وخت بیانوي کله چې حضرت موسی (علیه السلام) د غلطۍ په توګه یوه مصري سرتېری وواژه چې یو اسرائیلي یې ځوروه. هغه مصر پرېښود او مدین ته تښتېد، هلته یې پناه وموندله او د حضرت شعیب (علیه السلام) د کورنۍ سره یې کار وکړ. همدغه وخت کې ا لله هغه د پیغمبري لپاره وبللو او هغه ته حکم ورکړ چې مصر ته ورشي، د فیرعون سره مخامخ شي او د بنی اسرائیلو د آزادۍ لپاره مبارزه وکړي.
ا لله حضرت موسی (علیه السلام) ته حکم ورکړ چې مصر ته ورشي او د فیرعون ته د هغه پیغام ورکړي، هغه ته وښيي چې بنی اسرائیلو ته د奴لتیا نه ازادي ورکړي او یوازې ا لله عبادت وکړي. حضرت موسی (علیه السلام) په پیل کې د دې لوی دندې لپاره په ځان کې ناکافي احساس کاوه. هغه ا لله څخه غوښتنه وکړه چې د هغه ورور، حضرت هارون (علیه السلام) یې د مرستیال په توګه ټاکي، او ا لله دغه غوښتنه ومنله. دوی دواړو د فیرعون سره د یکتایي او عدل پیغام وړاندې کړ.
فیرعون د دې پیغام نه انکار وکړ، په تکبر سره د خپل ځان د خدای ګڼلو ادعا وکړه او د ا لله د غږ ته یې غوږ ونه نیوه. که څه هم حضرت موسی (علیه السلام) فیرعون ته یو لړ معجزې وښودلې لکه څنګه چې د هغه عصا یوه مار ته بدله شوه او د هغه لاس روښانه شو، خو فیرعون لا هم خپل زړه کلک کړ او د ا لله حکم نه تسلیم شو.
د فیرعون د هټۍ په ځواب کې ا لله د مصر خلکو ته یو لړ آفات او معجزې ولیږلې ترڅو هغوی ته خبرداری ورکړي. دغه آفات کې سیلابونه، سپاران، وزغان او د نیل سیند په وینه بدلیدل شامل وو. هر ځل فیرعون د توبه کولو نه انکار کاوه او د هغه خلک په عذاب کې پاتې وو. بیا ا لله حضرت موسی (علیه السلام) ته حکم ورکړ چې بنی اسرائیلو ته د مصر نه وتلو او د سره سمندر نه تېرولو ته لارښوونه وکړي.
کله چې فیرعون او د هغه پوځ د بنی اسرائیلو پیروي وکړه، ا لله حضرت موسی (علیه السلام) ته حکم ورکړ چې د خپل عصا سره سره سمندر ووټکي. په یوه معجزه کې، سمندر وویشل شو، چې بنی اسرائیلو ته د تېرېدو لپاره د خشکه ځمکې لاره خلاصه شوه. کله چې فیرعون او د هغه پوځ هڅه وکړه چې تعقیب کړي، سمندر بیا خپل اصلي حالت ته راستون شو، او ټول پوځ غرق شو.
دا پېښه د بنی اسرائیلو لپاره یوه مهمه نقطه وه، چې اوس د فیرعون له ظلم څخه آزاد شول. قرآن دې لحظې ته د ا لله د ځواک او رحم یوه څرګنده نښه ګڼي او دا د ځوریدلیو خلکو لپاره د الهی خلاصون نښه وګرځیده.
له سره سمندر تېرېدو وروسته، بنی اسرائیلو ۴۰ کاله په صحرا کې ګرځېدل، چې په دې دوران کې حضرت موسی (علیه السلام) ته تورات ورکړل شو، چې د لارښوونې الهی کتاب و. دغه دوره نورې ستونزې درلودې، لکه څنګه چې خلک ځینې وختونه د ا لله څخه ووتل او د نافرماني له امله سزا ووتله. سره له دې، حضرت موسی (علیه السلام) یو ثابت رهبر و پاتې شو او خپلو خلکو ته د صداقت لور ته لارښوونه وکړه.
د سره سمندر له تېرېدو وروسته، حضرت موسی (علیه السلام) د سینا غر ته ختلی، چیرې چې ا لله ورته تورات ښکاره کړ. تورات د بنی اسرائیلو لپاره الهي فرمانونه او قوانین درلودل، چې هغوی ته ښوول کیده چې څنګه یو نېک ژوند تېره کړي او خپلې دندې په ا لله او یو بل ته ترسره کړي.
د صحرا په دوران کې، بنی اسرائیلو ته یو شمېر ستونزې پېښ شوې، چې پکې د دوی بې صبرۍ او نافرماني هم شاملې وې. یو وخت یې د طلایي ویښتې عبادت وکړ، چې دا عمل د ا لله لپاره ډېر غصه شوی و. حضرت موسی (علیه السلام) ورسره مخامخ شو، او هغه څوک چې توبه وکړه هغوی ته بخښنه ورکړل شوه، خو ګناهګاران سزا ولیدل.
سره له دې ستونزو، حضرت موسی (علیه السلام) خپل خلک لارښوونه وکړه، او د ایمان، صبر او د ا لله د حکم په وړاندې تسلیمۍ اهمیت یې په ګوته کړ. هغه یې د نافرمانۍ عواقب ته خبرداری ورکړ او د ا لله د رحم او عدل په اړه یې ورته یادونه وکړه.
په اسلام کې، حضرت موسی (علیه السلام) د تر ټولو لویو پېغمبرو له ډلې څخه ګڼل کېږي، او د هغه کیسه د مسلمانو لپاره لویې مهمې درسونه لري. د هغه ژوند د صبر، استقامت او د سختیو سره د مخامخ کېدو پر مهال د ایمان بېلګه ده. هغه د یو قوي رهبر په توګه هم پېژندل شوی دی، ځکه چې هغه د بنی اسرائیلو سره د لویو ستونزو په وړاندې همداسې یو په پام کې لري.
حضرت موسی (علیه السلام) په قرآن کې تر ټولو ډېر یاد شوی دی، او د هغه کیسه په مختلفو سورو کې تفصیل سره راغلې ده. د هغه ماموریت او د فیرعون سره د هغه ستونزې د تکبر، ظلم او کفر خطرونو یادونه کوي، پداسې حال کې چې د هغه رهبري او د ا لله باندې تکیه یوه نمونه ده د فروتنې، باور او د خالق په وړاندې اطاعت.
د حضرت موسی (علیه السلام) میراث په اسلام کې یوازې د هغه ځمکني ژوند ته نه محدود دی. هغه د عدالت، شفقت او یکتایي پیغام راوړونکی پېغمبر ګڼل کېږي. د هغه کیسه د اسلامي تاریخ یوه مهمه برخه ده، او د هغه تدریسونه نن ورځ هم مسلمانانو ته لارښوونه کوي. هغه هم د "اولوالعزم" پیغمبرو له ډلې څخه ګڼل کېږي، چې دا عنوان د ا لله پنځو لویو رسولانو ته ورکول کېږي: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، او محمد (صلى الله عليه وسلم).
همدارنګه، حضرت موسی (علیه السلام) د قیامت په ورځ د شفاعت کوونکي په توګه ګڼل کېږي. د هغه بې شکه ایمان او د ا لله پیغام ته وقف کیدل هغه ته د مسلمانانو لپاره یو نمونه ګرځوي چې هغوی باید په خپلو ژوندونو کې هغه ته تعقیب کړي.